ФАРС ХАЛКЪ БЛА АНЫ НАЗМУЧУЛАРЫ АЙТХАН АКЪЫЛ (УЧУКЪ) СЁЗЛЕ
Хурметли окъуучу, бу акъыл-учукъ сёзлени окъуп башлардан алгъа, санга бир-эки сёз айтыргъа сюеме. Бу китап – китапла китабыды, кёп айтхылыкъ чыгъармаланы инжи бюртюклеринден тизилген тамаша боюнчакъ. Аны жазгъанла – битеу адам улусуна белгили, фарс тилли шайырла, акъылманладыла – таматалары Рудаки IX-чу, кичилери Бахар а – XX-чы ёмюрде жашагъан. Айтхылкъ шайырла бла бирге, мында белгисиз акъылманланы къачан эсе да бирде айтхан акъыл сёзлери да бардыла. Ёмюрден ёмюрге, аууздан ауузгъа ёте, халкъ аланы бюгюннге дери, сыйлы кёрюп, сакълагъанды. Кесигиз билгенликден, акъыл-учукъ сёзлени бири да – нарт сёзлени да алагъа къошуп – не салым[1], не таза ахыр хакъ тюйюлдю. Кече кюнню ёнгюча[2], хар нени да эки бети-жаны. Бир бир акъыл сёзлени оюмлары, кёз къарамлары уа бизни бюгюннгю ангылауубузгъа чюйре окъуна келеди. Алай анга сейир этерге керек болмаз – андан бери, не азындан, XII ёмюр озгъанды. Алайды да, багъалы окъуучу, китапны ачханса, аны ахырына дери окъуп чыкъсанг, санга саугъа, манга уа насып болур деп умут этеме.
*
Игиле, аманла да жашап кетдиле,
Игиле – игилик, аманла – аманлыкъ этдиле.
Не къалады да сора, кетсек ёзюбюз?
Ол этген ишибиз, ол айтхан огъурлу сёзюбюз
*
Былай сордум кёпню кёрген къартха:
– Нени санайса эм сыйлы затха?
– Адам баласына акъылды эм сыйлы.
– Акъыл жокъда уа? – Адепни сайла.
– Да ол да жокъ эсе уа, не этгин?
– Болсун алтын, кюмюш ахчанг эркин.
– Жарлы, мискин эсем а, не амал?
– Да сора, досум, жат да ёл да къал.
(Алишах Самарканди)
*
Балалыкъдан чыкъсанг, ёсе,
Баям болур бир зат:
Жаз башы иги эсе,
Сау жыл да – аламат.
elbars, у меня такой вопрос: перевод с оригинала с фарси или с русского? Если с русского или, если даже переводили с фарси, но есть вариант на русском, хотела попросить выкладывать здесь, чтобы сравнить, как звучит на русском и как звучит на карачаево-балкарском.
Сэстренка, мен орусчадан кёчюреме. ("Истины", Издательство "Наука", Москва, 1968 г. , перевод Наума Гребнева) Гребнев да эркин кёчюргенди, мени кёчюргенлерими да алайгъа санаргъа тийиншлиди. Орусчасын салыргъа заман керекди, интернетде табылса тынч боллукъ эди. Орусча кёчюрмени атлашын сакълап (силлабо-тоника), алай кёчюреме мен. Аны эслеген болурса.