Расширенный поиск
13 Ноября  2024 года
Логин: Регистрация
Пароль: Забыли пароль?
  • Сютден ауузу кюйген, суугъа юфгюре эди.
  • Аурууну келиую тынч, кетиую – къыйын.
  • Иги сёз – джаннга азыкъ, аман сёз башха – къазыкъ.
  • Ач къарным, тынч къулагъым.
  • Ариуну – ауруу кёб.
  • Къатын байлыкъны сюер, эр саулукъну сюер.
  • Ариу джол аджал келтирмез.
  • Адамны адамлыгъы къыйынлыкъда айгъакъланады.
  • Айыбны суу бла джууалмазса.
  • Ёзденликни кёбю ётюрюк.
  • Чыкълы кюнде чыкъмагъан, чыкъса къуру кирмеген.
  • Мухардан ач ычхынмаз.
  • Билим – акъылны чырагъы.
  • Ётюрюкден тюбю джокъ, кёлтюрюрге джиби джокъ.
  • Къонагъынгы артмагъын алма да, алгъышын ал.
  • Иши джокъну, сыйы джокъ.
  • Акъдан къара болмаз.
  • Бетинги сатма, малынгы сат.
  • Ашхы – джыяр, аман – джояр.
  • Рысхысына кёре, джаш ёсер, къышлыгъына кёре, мал ёсер.
  • Аманнга игилик этсенг, юйюнге сау бармазса.
  • Эл ауузу – элек, анга ийнаннган – халек.
  • Таукел къуру къалмаз.
  • Билген билмегенни юретген адетди.
  • Тойгъандан сора, ашны сёкме.
  • Азыкъ аз болса, эртде орун сал.
  • Нарт сёз къарт болмаз.
  • Ана къойну – балагъа джандет.
  • Илму – джашауну джолу.
  • Халкъгъа джарагъан, джарлы къалмаз.
  • Чалманны аллы къалай башланса, арты да алай барады.
  • Акъыллы – эл иеси, тели – эл баласы.
  • Ауругъанны сау билмез, ач къарынны токъ билмез.
  • Айтханы чапыракъдан ётмеген.
  • Айранын берсенг, челегин да къызгъанма.
  • Аджалсыз ёлюм болмаз.
  • Сёз къанатсыз учар.
  • Ёлмесенг да, къарт дамы болмазса?
  • Ойнаб айтсанг да, эслеб айт.
  • Игиге айтсанг – билир, аманнга айтсанг – кюлюр.
  • Хантына кёре тузу, юйюне кёре къызы.
  • Къыз келсе, джумуш эте келеди, къатын келсе, ушакъ эте келеди.
  • Атлыны ашхысы, ат тизгининден билинир
  • Къарт бла баш аша, джаш бла аякъ аша.
  • Джерни букъусу кёкге къонмаз.
  • Хар ишни да аллы къыйынды.
  • Байдан умут эте, джарлыдан ёгюз багъасы къорады.
  • Сютню башын джалагъан къутулур, тюбюн ичген тутулур.
  • Акъыл бла адеб эгизледиле.
  • Биреуню эскиси биреуге джангы болмайды.

Сейирлик жашаўгъа жол ачхан ара

12.07.2016 0 4938  Аппаева Л.

Фото Евгения Триско

2003 жылдан башлап бизни жашаўубузгъа «Эльбрусоид» деген сёз эркин кирип тебирейди. Эсгерсек, ол жылланы заманын къыйын жыллагъа санайма мен. Нек дегенде? Адамла армаў болуп, эски жашаўну этегинден тутуп, тюрлениўле апчытып, тенгизге батаргъа къоркъгъан, къарыўсуз къанатлылагъа ушай эдиле – къыйын эди сайлаў жоллары. 

Мен, устазча айтсам, ол жылла сабийлени окъутуў-айныў жолларында да бек къыйын жылла эдиле: Къарачайда, Малкъарда да сабийлени, жаш тёлюню тюз жолгъа юйретген мекямла жокъ эдиле, «Кёрген кёргенин этер  кёчген арбасын жегер», дегенлей, къарап, иги, магъаналы затлагъа юйренир амалла да бек аз эдиле. Ма ол жыллада жаш тёлюбюзге Эльбрусоид энчи «Тейри эшик ачхан эди». Мени къолума «Эльбрусоид» дайджестни биринчи номери тюшгенде, жюрегиме бир уллу къуўанч келген эди. Мен студентлериме: «Эльбрусоид – сейирлик жашаўгъа жол ачхан ара болду бизге», – деп, алагъа дерслеримде дайджестни окъугъан эдим.

«Къуралыўлукъ болгъан жерде монглукъ къурумайды» деген сёзге кертичилей къала, эльбрусоидчуланы хар ишлери да кереклисича къуралып, бир сатыргъа тизилип бара эдиле. Жашау тенгизинде армаў болуп тургъан жаш тёлюге, баш таяндырыр жер ачылгъанына барыбыз да къуўана эдик. Кертиликге, тюзлюкге къуллукъ этиўню муратха салып ишлеген Эльбрусоидну къуралыў жолу къыйын болса да – этген ишлерини магъанасы, сыйлылыгъы баям эди. Къысха заманны ичинде Къарачайда, Малкъарда, битеў Шимал Кавказда эм диаспораларыбызда да атын айтдырып, жаш тёлюбюзню бир отжагъагъа итиндирген – ол бек уллу усталыкъ эди. Не жаны бла да билимлерин ёсдюрген амалладан сора да конкурслада, тюрлю-тюрлю кружоклада, спортда, тепсегенде, жырларгъанда кеслерин сынаргъа онглары болгъан жаш адамларыбызны жюреклеринде ышаннгылы от жандыра билгендиле Эльбрусоидну ишчилери. 

Устазны иши – излеўдю. Эльбрусоидну проектлери не жаны бла да сабийлеге айнытыў онг бергенлери ючюн, ала бизге, устазлагъа да, керек кюнюбюзде ышаннгылы таянчакъ болгъандыла. Алгъын жыллада эсибизге, тюшюбюзге да келмеген, кеси тилибизге жомакъланы (мультфильмлени) кёчюрюў проектни магъанасыны юсюнден айтыргъа уа сёз тапхан окъуна къыйынды. Ары дери ана тиллеринде шатык, кесгин сёлеше билмеген сабийлерибизге къаллай бир уллу методика болушлукъдула ала! 

Арт жыллада ФГОС-ну (Федеральный государственный образовательный стандарт) жангы излемлери устазланы бек апчытып, ала ол излемге кёре материалла тапмай къыйналгъанларын кёп кере эшитгенбиз. Эльбрусоидну проектлери уа устазлагъа «алтын хазна» болуп, болушадыла, къуўандырадыла. Бюгюнлюкде устазлагъа, студентлеге, сабийлеге, ата-аналагъа да бирча керекли материалланы Эльбрусоидну порталында табаргъа боллукьду. Аланы бир жерде табып хайырланыў, кьаллай бир болушлукъду барыбызгъа да! 

Бизни баш борчубуз – сабийлени жюреклеринде миллет сезимле туўдуруў, аланы тюз жолгъа салыў эсе, Эльбрусоид ол борчну оздуруп да толтурады, дейме. Мени ишим жаш тёлю бла байламлы болгъаны себепли, аланы кёллендирип – кёп бийик жоллагъа итиндирген Тотуркъулланы Алийге, устазча, анача, жюрек ыразылыгъымы билдирирге сюеме. Жер бышына жаратылып, жаланда кеслери ючюн жашагъан адамла кёпдюле, Алий а миллетим деп, уллу муратла салып, ол борчну сыйлы, жетишимли толтурады. Эр кишиге жашаў къадарында юйюрню мурдор ташын бегитиў аны бек баш кишилик борчу эсе – Алий Къарачайны, Малкъарны да миллет отжагъасын игиликге, тюзлюкге, таўкелликге итиндире, ёхтем бегитгенди. Бюгюнгю жашаўубузну сыйлы кюню халкъыбызны жетишимлери бла байламлы эсе, Эльбрусоид – ол тамбла кюнюбюзню ышангылы таянчагъыды.

Аппайланы Лариса,
КъМКьУ-ну педагогика колледжини устазы



(Голосов: 1, Рейтинг: 5)

  • Нравится

Комментариев нет