«Гитчеликден да заманымы бошуна къоратмагъанма»
15.11.2024
0
4580
Бизни жаш тёлюню арасында сейир инсанла бардыла. Телефонлада, планшетледе оюнла ойнап, заманларын аямагъан жаш адамлагъа, сабийлерине ол жаны бла уллу кёллю болгъан ата аналагъа уа быллай жаш адамны юлгюге салырчады.
Тутхан ишине уллу кёллю болмагъанлай, эбине жетдирген жаш адамыбыз лейтенант, «Гордость КБР» атха тийишли болгъан Темуккуланы Асланны жашы Салихди. Аны кёпле Россияны биринчи каналында баргъан «Умницы и умники» бериуге къатышып, иги билимин кёргюзтгени бла таныйдыла. Андан бери талай жыл да ётгенди, бюгюнлюкде Салих не бла кюрешгенини юсюнден ушакъ этгенбиз. Аны бла сизни да шагъырейлендирирге сюебиз.
- Салих, эм алгъа къайдан болгъанынгы, юйюрюнгю юсюнден да окъуучуларыбызгъа билдирсенг эди.
- Биз юйюрюбюз бла Эльбрус элде жашайбыз. Биринчи классланы да анда школда окъугъанма, ызы бла Терс-Къолну орта школуна кёчюп, аны бошагъанма. Юйюрюбюзде тёрт сабий болабыз, атабыз экинчи-ючюнчю классдан башлап кюнюбюзню низамын къурап, бизге заманыбызны бошуна къоратыргъа къоймагъанды. Школдан сора, секциялагъа барып, юй дерсле этип, юй жумушлада болушдура эди. Кеси да кюнюн зырафына ётдюрмегени бизге юлгю болгъанды. Аны себепли атама, анама да алай юйретгенлери ючюн уллу ыразылыгъымы билдирирге сюеме. Бюгюнлюкде тенглериме да къарап, сабийни жашауунда юйюрю неге юйретсе да мындан ары жашауунда ол себеплик этгенлей тургъанын ангылайма.
- Эки къарындашынг бла эгешчигин а не бла кюрешедиле?
- Тамата къарындашым Жамал бюгюнлюкде Москава областьны правительствосунда ишлейди. Биз аны бла ара шахарда билим алыргъа сюйюп, бир жыл бирге Россейни правительствосунда финанс университетинде «Государственый финансовый контроль» факультетине окъургъа кирген эдик.
Эгешчигим Аиша быйыл школну бошагъанды, олимпиадалагъа да тири къатышып тургъанды, аны себепли ол да Москвада МГУ-да юридический факультетге киргенди. Гитче къарындашым Мухаммад алыкъа школда окъуйду, ол да окъуууна сакъ болгъанына къууанама. «Умницы и умники» бериуге барып, анда кесин сынаса сюеме. Биз барыбызда школ заманда, окъууда да олимпиадалагъа, эришиулеге да тири къатышханлай тургъанбыз, жаш адамлагъа айтыргъа сюеме - ол андан ары окъууда бек иги себеплик этеди.
- Сен «Умницы и умники» бериуге да къатышханса. Ары тюшерге уа къыйынмы эди?
- Он тёрт жылым болгъанда Нальчикде регионла аралы этапы бола эди. Биринчи ары къатышхан эдим, къаллай соруула берликлерин да билмей эдим, соруула тюрлю-тюрлю темала бла байламлыла эдиле. Эришиуге келген сабийле уа иги хазырланып, бири биринден кюшлюле эдиле. Ары тюшген тынч болмагъанын ангылап, жолда юйден ары жетгинчи да заманымы бошуна къоратмагъанлай окъугъанлай тургъанма. Эришиуге Москвадан куратор келип, барыбызны да билимибизни тинтген эди. Алай соруулагъа башхаладан эсе кёбюрек тюз жууапла берген эдим. Аны себепли он беш жылым болгъанда ара шахарда бардырылгъан тургъа мени сайладыла. Анда эришиуге не темала бла байламлы жууапла берлигин билдиредиле, кёп окъургъа да бередиле, сау болсунла устазларым да болуша эдиле китапланы табаргъа. Окъугъанынг, окъумагъанынг да аллай жерде билинип къалады.
- Окъуугъан кезиуюнгю юсюнден да айтсанг эди. Къыйынмы эди аллай вузда? Не бла эсингде къалгъанды ол кезиуюнг?
- Биринчи кюнден да мен кесими къайры келгеними ангылап, окъууума уллу эс бургъанма. Биринчи кюнден да студентле бла бир тилли болгъанма. Экинчи курсда анда болгъан кружокланы барысына да къатышханма, илму-студент биригиу болгъанды, аны жумушларына да тири къатышханлай тургъанма. Ызы бла анда иш да буюргъандыла, студентлени илму ишлерине къараргъа, статьяла жазаргъа болушханма. Ызы бла уа ол сообществону председатели да этгендиле. Аллай биригиуле Россейде вузланы кёбюсюнде болгъандыла. Мен анда тургъан кезиуде, жылны эсеплери бла къауум кере вузланы арасында эм игиге саналып тургъанбыз. Анда кюрешген заманымда манга уллу жыйылыуланы бардырыргъа буюруп тургъандыла. Аллай тюбешиуледе Россейни финансла министри Антон Силуанов, вице-премьер Татьяна Голикова, дагъыда республикаланы башчылары, аланы санында Казбек Коков, КъЧР-ни башчысы Рашид Темрезов бла да танышыргъа, аладан кёп затлагъа да юйренирге, кесими билимими да кёргюзтюрге амалым болгъанды.
Жетишимли окъугъаным ючюн а экинчи курсдан сора мени окъуудан Францияда Университет Гренобль Альпы бакалавриатны окъургъа жибергендиле. Аны себепли эки окъуудан да къызыл дипломла алгъанма. Ызы бла Государственный аудит контроль магистратурагъа кирип аны да бошагъанма.
- Адамны жашауунда, студент кезиуюнде бир сейир болумла эсинде къалгъан этедиле. Сенде да болурла аллай кезиуле.
- Хау, аллай эсде, жюрекде къалгъан кезиуле кёпдюле. Школда окъугъан заманымда мени иги жетишимлеге жетген окъуучуланы арасында сайлап, Жангы жыл байрамны чегинде КъМР-ни башчысы Юрий Коков бла сыйланыргъа чакъыргъанлары болгъанды. Андан сора да окъууму бошагъанда, илму ишлерим да аслам болгъаны ючюн, ол жыл университетни эм иги студентине саналгъаным ючюн да, дипломну Москвда Кремель дворецде Россейни финансларыны министри Антон Силуанов алгъышлап берген эди. Алай ол мени эсимде саугъаланнганым ючюн угъай, ол кюн Кремльни залыны биринчи тизмесинде олтургъан атамы, анамы, жууукъларым кёзлерини мени ючюн жарыгъынларын, къууаннганларын кёргеним, мени эсимде, жюрегимде да къалгъанды. Школ заманда мени сагъышымда да болмагъанды анда саугъаларла деп, атангы-анангы санга ыразы болгъанларыны уа багъасы жокъду.
- Сен Францияда да билим алгъанса, анда окъууунг а не бла эсингде къалгъанды?
- Ол да жашауумда бир сейир, иги сынамладан бири болгъанды. Анда башха-башха къыралладан келип окъугъан студетле кёп эдиле. Финансла жаны бла окъуууму бардыргъандан сора да, анда кёбюсю мени Россейни эм ариу жерлеринден Минги тауну тийресинде жашагъанынмы эшитип, аны юсюнден да соруучу эдиле. Аны себепли, туугъан жерибизни ариулугъуну, таулу миллетибизни къаллай сейир инсанлары болгъаныны юсюнден да доклад хазырлап, Францияны эм белгили университетинде уллу аудиториягъа лекция окъугъаныма къууанама. Андан сора студентлени кёбюсюню бери къонакъгъа келирге умутлары болгъанын да билдиргендиле.
- Бюгюнлюкде уа не бла кюрешесе?
- Россейни ара банкында, правительствону аппаратында да стажировка ётгенимден сора, Россейни промышленность эм сатыу министри Денис Валентинович Мантуров кесине ишге чакъырады. Аны себепли регионда промышленный политиканы бардырыу жаны бла департаментде ишими башлагъанма. Биринчи кюнден да ишиме бек бюсюрегенме. Бюгюнлюкде да андама, финансла жаны бла бёлюмню башчысыны орунбасарыны къуллугъун толтурама. Дыгъыда энчи «финансирование создания промышленных технопарков» бёлюмню да бардырама. Мындан ары да ишим бла андан да бийик жетишимлеге жетерге умутлума.
- Артха республикагъа къайтыргъа уа муратынг бармыды?
- Москвада «Достояние КБР» саугъаны бергенинде, республикабызны башчысы Казбек Валерьевич да ол сорууну соргъан эди. Алай мен кёп затны тергеп, республикама кёбюрек хайырны мында Москвада ишлеп келтираллыгъымы ангылагъанма. Бютюнда бюгюнлюкде ишлеген жеримде. Хау, туугъан жериме къайтыргъа, юйюрюме жууукъ болургъа мен да сюеме. Алай биринчи мында андан да бийик жетишимлеге жетип, къыралыма, республикама да иги хайыр этип, алай барыргъа тюз кёреме.
Темуккуланы Амина
Комментариев нет